Read this article in English → OXI Day: Greece’s Bold Stand That Changed the Course of World War II
3 π.μ., 28 Οκτωβρίου 1940
Ο Ιταλός πρεσβευτής Εμανουέλε Γκράτσι μπήκε στο αμυδρά φωτισμένο σπίτι του Ιωάννη Μεταξά, του Έλληνα Πρωθυπουργού. Ήταν μια ασυνήθιστα ήσυχη νύχτα, μια απατηλή ηρεμία που προμήνυε τα γεγονότα που θα ακολουθούσαν. Ο Γκράτσι, τεταμένος αλλά αποφασισμένος, παρέδωσε στον Μεταξά ένα έγγραφο — ένα τελεσίγραφο από τον ίδιο τον Μουσολίνι. Το τελεσίγραφο απαιτούσε να επιτραπεί στις ιταλικές δυνάμεις να εισέλθουν και να καταλάβουν στρατηγικά σημεία σε όλη τη χώρα, ουσιαστικά ζητώντας από την Ελλάδα να παραδώσει την εθνική της κυριαρχία.
Ο Μεταξάς διάβασε το έγγραφο σιωπηλός. Όταν σήκωσε το βλέμμα του, το πρόσωπό του δεν έδειχνε φόβο — μόνο αποφασιστικότητα. Μια βαριά σιωπή γέμισε το δωμάτιο.Ο Γκράτσι περίμενε την απάντηση, γνωρίζοντας ήδη μέσα του ποια θα ήταν..
Σπάζοντας τη σιωπή, ο Μεταξάς μίλησε με ήρεμο αλλά αποφασιστικό ύφος:
«Alors, c’est la guerre» – «Λοιπόν, είναι πόλεμος», είπε στα γαλλικά.
«Alors, c’est la guerre»
Το μήνυμα του Μεταξά ήταν ξεκάθαρο. Η Ελλάδα δεν θα υποχωρούσε, Δεν θα παρέδιδε την ελευθερία της.
Μέχρι το ξημέρωμα, η είδηση της απάντησής του είχε διαδοθεί. Ο ελληνικός λαός, εμπνευσμένος και αποφασισμένος, πλημμύρισε τους δρόμους, φωνάζοντας δυνατά:
«ΟΧΙ!»
Μια λέξη που έγινε σύμβολο εθνικής ενότητας και περηφάνιας.
Αυτό που ξεκίνησε ως η απόφαση ενός ανθρώπου, έγινε η φωνή ενός ολόκληρου έθνους.
Η Στάση της Ελλάδας απέναντι στις Δυνάμεις του Άξονα
Μετά την άρνηση του Μεταξά, οι ιταλικές δυνάμεις, οι ιταλικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ελλάδα από την Αλβανία, ξεκινώντας τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Παρότι οι Έλληνες στρατιώτες ήταν λιγότεροι και χειρότερα εξοπλισμένοι, κατάφεραν να απωθήσουν τον ιταλικό στρατό πίσω στην Αλβανία. Αυτή η απρόσμενη νίκη δεν ήταν μόνο στρατιωτική, αλλά και ψυχολογική ενίσχυση για τους Συμμάχους, που αγωνίζονταν σε πολλά μέτωπα στην Ευρώπη. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ θαύμασε τους Έλληνες λέγοντας:
«Δεν λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες.»
«Δεν λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες.»
Η Ελλάδα, ένα μικρό έθνος, έγινε η πρώτη χώρα που αντιστάθηκε με επιτυχία στις δυνάμεις του Άξονα.
Η νίκη όμως είχε βαρύ τίμημα.
Τον Απρίλιο του 1941, η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε για να βοηθήσει την Ιταλία, οδηγώντας σε σκληρή κατοχή της Ελλάδας.Παρά την καταστροφή, η ελληνική ψυχή δεν λύγισε. Αντάρτικες ομάδες οργανώθηκαν στα βουνά και συνέχισαν τον αγώνα για ελευθερία.
Ο Κόσμος Παρακολουθεί με Θαυμασμό
Παρά τις δυσκολίες της κατοχής, η ανδρεία και η ανυποχώρητη στάση της Ελλάδας είχε ήδη αντίκτυπο. Η αντίσταση της Ελλάδας καθυστέρησε τα στρατιωτικά σχέδια του Χίτλερ και ανάγκασε τα στρατεύματά του να καθυστερήσουν την εισβολή στη Ρωσία, με καταστροφικές συνέπειες για τις δυνάμεις του Άξονα. Η ελληνική αντίσταση όχι μόνο γέννησε ελπίδα, αλλά έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αλλαγή της πορείας του πολέμου υπέρ των Συμμάχων.
Ο ίδιος ο Πρόεδρος Φράνκλιν Ρούζβελτ επαίνεσε την αποφασιστικότητα της Ελλάδας, λέγοντας:
«Όταν όλος ο κόσμος είχε χάσει κάθε ελπίδα, ο ελληνικός λαός τόλμησε να αμφισβητήσει την ακατανίκητη δύναμη των Γερμανών, υψώνοντας το περήφανο πνεύμα της ελευθερίας.»
Ο Ναζί στρατηγός Βίλχελμ Κάιτελ, αρχηγός προσωπικού του Χίτλερ, αργότερα παραδέχτηκε τη σημασία της ελληνικής αντίστασης:
«Η γερμανική επίθεση κατά της Ρωσίας καθυστέρησε κατά δύο ή περισσότερους κρίσιμους μήνες λόγω των Ελλήνων· αν δεν είχαμε αυτήν την καθυστέρηση, το αποτέλεσμα του πολέμου θα ήταν διαφορετικό.»
Ο Εορτασμός της Ημέρας του Όχι
Σήμερα, η 28η Οκτωβρίου γιορτάζεται σε όλη την Ελλάδα και από ελληνικές κοινότητες σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Παρελάσεις, τελετές και εκδηλώσεις τιμούν την ημέρα που η Ελλάδα είπε «Όχι».
Παιδιά και ενήλικες κυματίζουν την ελληνική σημαία, θυμίζοντας ότι η ελευθερία δεν χαρίζεται — κερδίζεται.
Η Ημέρα του Όχι δεν είναι μόνο ιστορία.
Είναι υπενθύμιση ότι η ελευθερία αξίζει κάθε θυσία.
Want to read this story in English?
OXI Day: Greece’s Bold Stand That Changed the Course of World War II
Λεξιλόγιο (Vocabulary)
ο πρεσβευτής (o presveftís) – ambassador
η νύχτα (i níchta) – night
η ηρεμία (i iremía) – calm, peace
το έγγραφο (to éngrafo) – document
το τελεσίγραφο (to telesígrafo) – ultimatum
η κυριαρχία (i kiriarchía) – sovereignty
η αποφασιστικότητα (i apofasistikótita) – determination
η σιωπή (i siopí) – silence
η κραυγή (i kravyí) – shout, cry
η νίκη (i níki) – victory
ο στρατός (o stratós) – army
η κατοχή (i katochí) – occupation
η αντίσταση (i antístasi) – resistance
το θάρρος (to thárros) – courage
η παρέλαση (i parélasi) – parade
ο πρόεδρος (o próedros) – president
η σημαία (i siméa) – flag
η ελευθερία (i elefthería) – freedom
η γιορτή (i yiortí) – celebration, festivity
ο στρατηγός (o stratigós) – general
ο πολεμιστής (o polemistís) – fighter, warrior
η μάχη (i máchi) – battle
ο εχθρός (o echthrós) – enemy
το έθνος (to éthnos) – nation
η σημασία (i simasía) – importance, significance
η θυσία (i thysiá) – sacrifice
η ελπίδα (i elpída) – hope
ο ήρωας (o íroas) – hero
η γιορτή (i yiortí) – celebration
η κοινότητα (i koinótita) – community
η παράδοση (i parádosi) – tradition
ο μύθος (o mýthos) – myth
η ιστορική αναφορά (i istorikí anaforá) – historical account
ο αντίπαλος (o antípalos) – opponent
η ιστορία (i istoría) – history
η μνήμη (i mními) – memory
ο λαός (o laós) – people, nation
η γενιά (i yeniá) – generation
