For the English version, see: Circe – The Goddess of Magic
Το 1855 ανακαλύφθηκε ένας αστεροειδής που πήρε το όνομά του από την Κίρκη: ο 34ος Κίρκη.
Αν σου αρέσει το σκάκι, ίσως γνωρίζεις την παραλλαγή του παιχνιδιού που φέρει το όνομά της.
Ας δούμε όμως ποια ήταν αυτή η Κίρκη, που το όνομά της έφτασε μέχρι τα αστέρια.
Γενεαλογία
Η Κίρκη ήταν κόρη του Θεού Ήλιου και της Περσίδας, μιας από τις Ωκεανίδες. Αδερφός της ήταν ο
Αίτιος, πατέρας της Μήδειας, και αδερφή της η Πασιφάη, σύζυγος του βασιλιά Μίνωα. Ήταν μια
δευτερεύουσα θεότητα· για κάποιους νύμφη, για άλλους μάγισσα. Το όνομά της σχετίζεται με τον
κίρκο, ένα αρπακτικό πτηνό.
Αία
Η Κίρκη ζούσε στην Αία, όπου σύμφωνα με την αρχαία παράδοση βρισκόταν το όρος Κίρκαιον, στην
Ιταλία. Το όρος έμοιαζε με νησί, καθώς περιβαλλόταν από θάλασσα. Έμενε σε ένα μεγαλοπρεπές
παλάτι μέσα στο δάσος, περιτρυγιρισμένη από λύκους, αρκούδες, λιοντάρια και άλλα ζώα. Όλα αυτά
τα ζώα ήταν στην πραγματικότητα άνθρωποι που η Κίρκη είχε μεταμορφώσει και τώρα την
υπηρετούσαν.
Η Κίρκη και ο Οδυσσέας
Καθ’ οδόν για την Τροία, ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του φτάνουν στο νησί της Κίρκης. Εκείνη τους
καλωσορίζει θερμά και τους ετοιμάζει ένα πλούσιο γεύμα. Οι σύντροφοι του Οδυσσέα ενθουσιάζονται.
Τρώνε, πίνουν και απολαμβάνουν την άνεση του παλατιού. Όμως δεν ξέρουν ότι έχουν πέσει σε παγίδα:
η Κίρκη έχει ρίξει μαγικά βότανα στα ποτά τους και σύντομα κοιμούνται. Στη συνέχεια τους αγγίζει με το
ραβδί της και τους μεταμορφώνει σε χοίρους.
Ο Ευρύλοχος, που φυλούσε έξω από το παλάτι, βλέπει τι συμβαίνει και τρέχει να ειδοποιήσει τον
Οδυσσέα, που είχε μείνει στο πλοίο. Ο Οδυσσέας ξεκινά για το παλάτι, αλλά στη διαδρομή τον
συναντά ο Ερμής. Του δίνει να πιει ένα βότανο, για να αντισταθεί στα ξόρκια της θεάς και τον
συμβουλεύει να σηκώσει το σπαθί του όταν εκείνη προσπαθήσει να τον μεταμορφώσει,σαν
να θέλει να την σκοτώσει. Τον συμβουλεύει επίσης να μην αρνηθεί την αγάπη της γιατί μόνο
έτσι θα καταφέρει να σώσει τους συντρόφους του. Κι έτσι έγινε. Ακολουθώντας τις οδηγίες του
Ερμή, ο Οδυσσέας καταφέρνει να αντισταθεί και να πείσει την Κίρκη να λύσει το ξόρκι για τους
συντρόφους του. Οι άντρες μένουν στο νησί ως τιμημένοι καλεσμένοι της για ένα χρόνο.
Όταν έρχεται η ώρα να φύγει, η Κίρκη του δίνει λεπτομερείς οδηγίες για να κατέβει στον Κάτω Κόσμο και
να βρει τον μάντη Τειρεσία, ο οποίος θα του εξηγήσει γιατί ο Ποσειδώνας είναι εναντίον του και πώς να
τον ηρεμήσει για να μπορέσει να επιστρέψει στην Ιθάκη. Η Κίρκη, γνωρίζοντας όλες τις τελετουργίες για
την είσοδο στον Άδη, παρουσιάζεται εδώ ως φύλακας και το νησί της ως πύλη του Κάτω Κόσμου.
Παράλληλα, ελέγχει τα καιρικά φαινόμενα και υπόσχεται στον Οδυσσέα ευνοϊκούς ανέμους για την
επιστροφή του στην Ιθάκη.
Τα παιδιά της Κίρκης
Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησίοδου και τη Τελεγωνία, συνέχιση της Οδύσσειας που αποδίδεται στον
Ευγάμωνα της Κυρήνης, η Κίρκη απέκτησε τρία παιδιά με τον Οδυσσέα: τον Αγριό, τον Λατίνο και τον
Τηλέγονο. Όταν ο Τηλέγονος μεγαλώνει, πηγαίνει στην Ιθάκη για να βρει τον πατέρα του. Αναζητώντας
τον, αρχίζει να λεηλατεί το νησί. Ο Οδυσσέας προσπαθεί να τον σταματήσε Ο Τηλέγονος μη
γνωρίζοντας ότι είναι ο πατέρας του, τον σκοτώνει. Μόλις συνειδητοποιεί τι έχει κάνει, παίρνει το σώμα
του και μαζί με την Πηνελόπη και τον Τηλέμαχο επιστρέφουν στο νησί της Κίρκης. Εκεί, η Κίρκη τους
κάνει αθάνατους και παντρεύεται τον Τηλέμαχο, ενώ η Πηνελόπη παντρεύεται τον Τηλέγονο.
Σε μια λιγότερο γνωστή εκδοχή, που αναφέρει ο Λυκόφρων, η Κίρκη και ο Οδυσσέας έχουν κόρη, την
Κασσιφώνη. Εκείνη παντρεύεται τον ετεροθαλή αδερφό της, τον Τηλέμαχο, και τον σκοτώνει επειδή
είχε δολοφονήσει τη μητέρα της.
Η Κίρκη και οι Αργοναύτες
Στην εκστρατεία των Αργοναυτών, η Κίρκη εμφανίζεται ξανά. Ο Ιάσων και η Μήδεια φτάνουν στην Αία
και ζητούν να καθαρθούν για τον φόνο του Αψύρτου και την κατάκτηση του Χρυσόμαλλου Δέρατος.
Η Κίρκη αναγνωρίζει τη Μήδεια, ανιψιά της και κόρη του Αίτιου, από τη χρυσή λάμψη των ματιών της,
χαρακτηριστικό όλων των απογόνων του Ήλιου. Συμφωνεί να τους προσφέρει κάθαρση. Σφάζει έναν
χοίρο και τους περιχύνει με το αίμα του. Παραμένει όμως δυσαρεστημένη με την προδοσία της Μήδειας
και τους διώχνει από το νησί.
Η Κίρκη και η Σκύλλα
Μήπως η Κίρκη μεταμόρφωσε τη Σκύλλα σε τέρας; Κάποιες παραδόσεις λένε ναι. Λέγεται ότι η Κίρκη
είχε ερωτευτεί τον Γλαύκο, αλλά εκείνος την απέρριψε επειδή αγαπούσε μια νεαρή κοπέλα, τη Σκύλλα.
Εκδικητικά, η Κίρκη τη μεταμορφώνει στο γνωστό και τρομερό τέρας.
Συμπέρασμα
Η Κίρκη αποτελεί το πιο ολοκληρωμένο παράδειγμα μάγισσας. Κυριαρχεί στον ζωικό και φυτικό κόσμο,
ελέγχει τα φυσικά φαινόμενα, μπορεί να προσφέρει αθανασία και αναγέννηση, προσφέρει κάθαρση
και επικοινωνεί με τους νεκρούς.
Η Κίρκη στο YouTube
Μπορείς να παρακολουθήσεις την ιστορία της Κίρκης στο YouTube, με αργό ελληνικό ήχο
και αγγλικούς υπότιτλους.
Λεξιλόγιο
αστεροειδής (asteroidís) – asteroid
παραλλαγή (parallayí) – variation
κίρκος (kírkos) – bird of prey
παρακολουθώ (parakolouthó) – watch
νύμφη (nímphi) – nymph
μάγισσα (máyissa) – witch
παλάτι (paláti) – palace
μεταμορφώνω (metamorfóno) – transform
σπαθί (spathí) – sword
ξόρκια (xórkia) – spells
ευνοϊκός (evnoikós) – favorable
κάθαρση (kátharsi) – purification
αθάνατος (athánatos) – immortal
αναγέννηση (anayénnisi) – regeneration
νεκρός (nekrós) – dead
θεότητα (theótita) – deity
μάντης (mántis) – seer
τελετουργία (teleouryía) – ritual
Κάτω Κόσμος (Káto Kósmos) – Underworld
ανεμοι (ánemi) – winds
πύλη (píli) – gate
φαινόμενο (fainómeno) – phenomenon
εξαπατώ (exapató) – deceive / trick
προδοσία (prodosía) – betrayal
Want to read this article in English? Click here: Circe – The Goddess of Magic
